Πολυξένη Σπυροπούλου: 'Το θέατρο δεν είναι πολυτέλεια, οφείλει να μπει στην καθημερινότητα των ανθρώπων."

Οι φωτογραφίες της συνέντευξης είναι του φωτογράφου Νίκου Τσιόκα. 

Ο μεγάλος Δημήτρης Χορν είχε πει «Ηθοποιός σημαίνει φώς!», για εσάς ποια είναι η έννοια του ηθοποιού;

Τι σοφή και πυκνή κουβέντα. Πράγματι ηθοποιός σημαίνει φως. Φως από την καρδιά, όχι από τους προβολείς της σκηνής. Σημαίνει ανάγκη και λύτρωση. Έχω βαθιά ανάγκη να εκφραστώ, να επικοινωνήσω την αλήθεια μου, να δημιουργήσω, να μεταμορφώσουμε τον κόσμο όλοι μαζί. Το θέατρο είναι η τέχνη του ΝΑΙ. Εκεί όπου το ανάμεσα λειτουργεί γόνιμα, με ελευθερία και ήθος. Εκεί όπου η έρευνα και το παιχνίδι δεν σταματούν ποτέ. Ηθοποιός είναι ίσως να καταρρίπτεις το Εγώ σου για να προσφέρεις τον εαυτό σου με όλο του το ντουέντε, όλες τις πληγές και τις ομορφιές του σε μια διαδικασία μετάβασης και υπέρβασης.

Πού σας βρίσκουμε αυτό τον καιρό;

Αυτό τον καιρό βρίσκομαι σε διαδικασία προβών για το έργο Νοστιμούλες της Ελένης Μερκενίδου που θα παρουσιαστεί στα πλαίσια των θεατρικών αναλογίων του ΚΘΒΕ. Πρόκειται για μια μεταμοντέρνα κωμική και σουρεαλιστική ματιά πάνω στις γυναίκες της ζωής του Οδυσσέα, Κίρκη, Καλυψώ και Πηνελόπη. Προσωπικά έχω αναλάβει την Καλυψώ, η οποία με μια εκστατική φαντασία φιλοτεχνεί εκμαγεία επισκεπτών και βρίσκει στον Οδυσσέα το...τέλειο μοντέλο! Η συνολική επιμέλεια είναι της Μελίνας Αποστολίδου, η σκηνοθεσία στις Νοστιμούλες είναι της Έφης Δρόσου και η ομάδα κοσμείται με εκλεκτούς συναδέλφους. Επίσης το καλοκαίρι θα παίζουμε την παράσταση Οι Ηλίθιοι του Ν. Σάιμον, σε σκηνοθεσία Γρηγόρη Παπαδόπουλου, στο Βασιλικό Θέατρο. Πρόκειται για το πρόγραμμα του Κρατικού 4 SUMMER-nights και η συγκεκριμένη παράσταση βρίσκει στέγη στο Βασιλικό αφού γυρίσαμε τον χειμώνα όλους τους Δήμους γύρω από την κεντρική Θεσσαλονίκη. Ο κόσμος υποδέχτηκε τη δουλειά μας με ενθουσιασμό και συγκίνηση σε απόμακρες περιοχές, απομονωμένες πολιτισμικά, αποδεικνύοντας έτσι ότι όλοι έχουν ανάγκη το θέατρο. Το θέατρο δεν είναι πολυτέλεια, οφείλει να μπει στην καθημερινότητα των ανθρώπων. Δεν υπάρχουν αδιάφοροι ή αναίσθητοι θεατές παρά μόνο αν επιλέγουν να μείνουν στο σκοτάδι ή αν κάποιοι τους κρατούν ηθελημένα εκεί. Αλλιώς η τέχνη αφορά όλους και τον καθένα ξεχωριστά. Ταυτόχρονα αυτόν τον καιρό δραπετεύουμε σε μικρές οάσεις διακοπών με τον σύντροφό μου και συνάδελφο Μάριο Μεβουλιώτη και τα δυο παιδιά μας, την Ιωάννα και το Δημοσθένη. Είναι οι ευτυχισμένες στιγμές που μας δίνουν δύναμη και ελπίδα. 

Γιατί πιστεύετε ότι όλο και περισσότερος κόσμος επιλέγει τον χώρο της υποκριτικής;

Υπάρχει κάτι ελπιδοφόρο σε αυτό και ταυτόχρονα ανησυχητικό. Το θετικό είναι ότι η ενασχόληση με την τέχνη δεν αποτελεί πια ταμπού. Επίσης εφόσον ξέρουμε ότι σε όλους τους τομείς τα πράγματα είναι δύσκολα, δεν υπάρχει σίγουρη επαγγελματική αποκατάσταση πουθενά, γιατί να μην κάνουν τουλάχιστον οι νέοι αυτό που στ' αλήθεια γουστάρουν; Από την άλλη με ανησυχεί η ευκολία με την οποία προχωρά κάποιος σε αυτή την επιλογή και τη διαχειρίζεται. Σίγουρα το ταλέντο είναι και ένα κάλεσμα. Για κάποιους είναι αναπόφευκτο, θα το ακούσουν και το ακολουθήσουν αργά ή γρήγορα. Όταν όμως θεωρούμε ότι είναι τεμπέλικη δουλειά που όλοι μπορούν να την κάνουν, θλίβομαι και θυμώνω. Είναι μια απαιτητική δουλειά και ένα σκληρό επάγγελμα. Χρειάζεται ουσιαστική σχέση με την τέχνη, αφοσίωση, training, προσεκτικές επιλογές, γενναιοδωρία, εξέλιξη του προσωπικού μας υλικού. Η εποχή μας μαστίζεται από την ταχύτητα, το θολό τοπίο της ημιμάθειας και την εικονική πραγματικότητα. Η γνησιότητα θέλει ψάξιμο. Επιτρέψτε μου να πω ότι σπούδασα αρχαιολογία, θέατρο, παίζω, σκηνοθετώ, διδάσκω, ταξιδεύω, προπονούμαι, ονειρεύομαι και κάθε φορά είναι σα να ξεκινάω από το μηδέν. Αυτό φέρνει λίγο ίλιγγο, αλλά είναι και ωραίο.

Όταν σβήσουν τα φώτα και κοπάσουν τα χειροκροτήματα ποια συναισθήματα μένουν στα άτομα που εργάστηκαν για την παράσταση;

Αδειάζεις πάνω στη σκηνή, τα δίνεις όλα. Οπότε μετά είναι σα να έχεις κάνει έρωτα. Χρειάζεσαι ησυχία και αγκαλιά. Δεν μπορούμε να είμαστε τέλειοι πάνω στη σκηνή, ούτε να αγωνιζόμαστε να κρύψουμε πράγματα. Να πούμε ψέματα. Η σκηνή τα αποκαλύπτει όλα. Σε γυμνώνει. Είμαστε όσο το δυνατόν περισσότερο ανοιχτοί για να αγγίξουμε τον παρτενέρ και το κοινό, να γίνουμε ο αγωγός συναισθημάτων, καταστάσεων, ρόλων, κειμένων. Θέλω να αγαπώ κάθε συνάντηση το ίδιο, είτε είναι η Λαίδη Μακμπέθ που είχα την τιμή να υπερασπιστώ, είτε η Ρεγάνη, είτε η Ισαβέλλα ή ένας πιο αφανής ρόλος, είτε μια εναλλακτική performance ή μια εμψύχωση-διδασκαλία. Σε όμορφες συνεργασίες, με ανθρώπους που μιλάμε την ίδια γλώσσα(εννοώ καλλιτεχνικά και ψυχικά, όχι εθνικά) νιώθω πλήρης και ευτυχής. Σε δυσλειτουργικές συνεργασίες χρειάζεται υπομονή και πίστη και σίγουρα μαθαίνεις πολλά.

Έχετε να μας διηγηθείτε μια περίεργη κατάσταση που ζήσατε πάνω στη σκηνή;

Πολλές περίεργες στιγμές συμβαίνουν στη σκηνή γιατί το θέατρο λειτουργεί απόλυτα στο εδώ και τώρα. Έχει το εφήμερο και είναι ένας ζωντανός οργανισμός που πάλλεται. Αυτό είναι και η ποίησή του. Θα θυμηθώ ενδεικτικά όταν παίζαμε Τρωάδες και στη σκηνή θρήνου της Εκάβης άρχισε να βρέχει καταρρακτωδώς. Γίναμε μούσκεμα θεατές και ηθοποιοί, δεν έφυγε κανείς και ήταν σα να κλαίγε ο ουρανός μαζί μας. Άλλη φορά μπήκε σκύλος στην ορχήστρα του θεάτρου στους Επτά επί Θήβας, κάναμε όλο το χορικό με το σκύλο ανάμεσα μας σε τέλειο συγχρονισμό και όταν ο Ετεοκλής τον χάιδεψε πριν τη μονομαχία, το ζώο αποχώρησε ήσυχα. Στον Μακμπέθ ένα βράδυ έκλαιγα τόσο στην υπνοβασία, που μου γλίστρησαν οι φακοί επαφής, έκλεισα τελείως τα μάτια και συνέχισα τη σκηνή τελείως στα τυφλά. Στους Ψύλλους στ' αυτιά έγινε black out όταν ήμασταν επί σκηνής εγώ και η παρτενέρ μου και συνεχίσαμε τη σκηνή λέγοντας ...πάμε στο δωμάτιο μου καλύτερα να τα πούμε, οπότε και απλά κάναμε έξοδο που ο κόσμος για ώρα νόμιζε ότι είναι μέρος της παράστασης. Και άλλα πολλά! Ιστορίες που τις λέμε στα καμαρίνια και δεν τελειώνουν ποτέ!

Εν καιρώ οικονομικής κρίσης πιστεύετε πως ο κόσμος συνεχίζει να επενδύει στο θέατρο σαν μέσω πολιτισμού και διασκέδασης;

Νομίζω πως ναι, ο κόσμος στηρίζει το θέατρο. Φαίνεται παράξενο και κόντρα με τις οικονομικές δυσκολίες, στην πραγματικότητα όμως η ιστορία λέει ότι στα δύσκολα ανθίζει η τέχνη. Αυτό που παρατηρώ είναι ότι ο κόσμος έρχεται στο θέατρο και μάλιστα γεμίζει σκηνές. Στο Κρατικό είναι εμφανές αυτό, αλλά και στις μικρότερες σκηνές της Θεσσαλονίκης. Τα ΔΗΠΕΘΕ έχουν ενεργή δράση και επίσης είναι καλή η προσέλευση του κόσμου και στην Αθήνα όπου η προσφορά των παραστάσεων είναι στην ουσία δυσανάλογη με τον πληθυσμό, γίνονται πάρα πολλές παραστάσεις , αυτές που αξίζουν είναι πάντα γεμάτες. Απλώς ο κόσμος επειδή δεν έχει λεφτά για ξόδεμα έχει γίνει πιο επιλεκτικός και απαιτητικός, αυτό είναι και καλό. Το θέμα είναι ότι το θέατρο δεν μπορεί να επιβιώσει μόνο από τους θεατές του. Χρειάζεται και η Πολιτεία να επενδύσει πιο έντονα στον πολιτισμό και οι ιδιώτες, οι χορηγοί. Να ενισχυθεί οικονομικά το θέατρο και να αποτελεί δελεαστικό πόλο έλξης.

Ποια είναι τα σχέδιά σας και ποιες οι επιθυμίες σας για την νέα χρονιά;

Του χρόνου θα έχω τη χαρά να παίξω σε ένα έργο που με έχει στοιχειώσει από μικρή, τον Μεγάλο περίπατο του Πέτρου, της Άλκης Ζέη. Πρόκειται για ένα ταξίδι ενηλικίωσης του ήρωα στην περίοδο του Β Παγκοσμίου Πολέμου, είναι γεμάτο συγκίνηση και αθωότητα αλλά και τραχύτητα πολέμου. Ήθελα πολύ να συνεργαστώ με τον κ. Τζαμαργιά και η παράσταση θα παίζεται από το ΚΘΒΕ για όλη την οικογένεια και για τα σχολεια. Μου αρέσει πολύ να δουλεύω με ωραίους καλλιτέχνες και να δοκιμάζω καινούργια πράγματα. Η παράσταση αυτή νιώθω ότι θα ανοίξει νέα μονοπάτια και η επαφή με τα παιδιά για μένα είναι ιερή. Επιτέλους θα με δουν και τα παιδιά μου στη δουλειά, θα έχω πολύ τρακ εκείνη τη μέρα! Επίσης για του χρόνου σχεδιάζω ένα project με βάση τεχνικές σωματικού και ανθρωπολογικού θεάτρου που θα λειτουργήσει σαν έρευνα και πείραμα σε εξέλιξη. Πρόσφατα μαθήτευσα στο Ινστιτούτο Γκροτόφσκι στο Βρότσλαβ σε διεθνές workshop και ονειρεύομαι να κρατήσω ζωντανή τη φλόγα που μου σκάλισε. Επίσης ονειρεύομαι να ειμαι σε αρμονία με τον εαυτό μου και τους ανθρώπους δίπλα μου.

Κλείνοντας ποιο μήνυμα θέλετε να στείλετε στους αναγνώστες μας;

Μήνυμα; Δεν ξέρω. Να, ίσως αυτό το δεν ξέρω. Είναι τόσο απολαυστικό να λες δεν ξέρω, να μην το φοβάσαι. Να νιώθεις, να ανακαλύπτεις, να ζεις κάθε στιγμή.